समुद्रतट: Class 6 Sanskrit Chapter 6 Hindi Translation – रुचिरा NCERT Solution

Class 6
Subject संस्कृत
Book NCERT

NCERT Solution of Class 6th Sanskrit Ruchira /  रुचिरा  Chapter 6 समुद्रतट: / Samudatat Vyakhya / व्याख्या /  meaning in hindi / translation in hindi Solution.

समुद्रतट: Class 6 Sanskrit Chapter 6 Translation in Hindi – English


एष: समुद्रतटः। अत्र जना: पर्यटनाय आगच्छन्ति। केचन तरङ्गैः क्रीडन्ति। केचन च नौकाभिः जलविहारं कुर्वन्ति। तेषु केचन कन्दुकेन क्रीडन्ति। बालिका: बालकाः च बालुकाभिः बालुकागृहं रचयन्ति। मध्ये मध्ये तरङ्गाः बालुकागृहं प्रवाहयन्ति। एषा क्रीडा प्रचलति एव। समुद्रतटा: न केवलं पर्यटनस्थानानि। अत्र मत्स्यजीविनः अपि स्वजीविकां चालयन्ति।

शब्दार्थ – एष: – यह। समुद्रतटः – समुद्र का किनारा। अत्र – यहां। जना: – लोग। पर्यटनाय – घूमने के लिए। आगच्छन्ति – आते हैं। केचन – कुछ लोग। तरङ्गैः – लहरों से। क्रीडन्ति – खेल रहे हैं। केचन – कुछ लोग। च – और। ‌‌नौकाभिः- नाव से। जलविहारं – जलविहार / जल में घूमना। कुर्वन्ति – करते हैं। तेषु – उनमें से। केचन – कुछ लोग। कन्दुकेन – गेंद से। क्रीडन्ति – खेल रहे हैं। बालिका: – लड़कियां। बालकाः – लड़के। च – और। बालुकाभिः – बालू मिट्टी से। बालुकागृहं – बालू मिट्टी का घर। रचयन्ति – बना रहे हैं। मध्ये-मध्ये – बीच-बीच में। तरङ्गाः – लहरें। बालुकागृहं – बालू मिट्टी का घर। प्रवाहयन्ति – बहा ले जाती हैं। एषा – यह। क्रीडा – खेल। प्रचलति – चलता रहता है। एव – ही। समुद्रतटा: – समुद्र के किनारे। न – न। केवलं – केवल। पर्यटनस्थानानि – पर्यटन स्थान है। अत्र – यहां। मत्स्यजीविनः – मछुआरे। अपि – भी। स्वजीविकां – अपनी जीविका को। चालयन्ति – चलाते हैं।

Translation in Hindi यह समुद्र का किनारा है। यहां पर लोग घूमने के लिए आते हैं। कुछ लोग लहरों से खेल रहे हैं और कुछ लोग नाव से जलविहार कर रहे हैं। उनमें से कुछ लोग गेंद से खेल रहे हैं। लड़के और लड़कियां बालू मिट्टी से बालू मिट्टी का घर बना रहे हैं। बीच-बीच में लहरें बालू मिट्टी का घर बहा ले जाती है। यह खेल चलता ही रहता है। समुद्र के किनारे ना केवल पर्यटन स्थान है बल्कि यहां मछुआरे भी अपनी जीविका को चलाते हैं।

Translation in English – This is the beach. People come here to roam. Some people are playing with the waves and some people are swimming in boats. Some of them are playing with ball. Boys and girls are making sand mud houses from sand soil. In between, the waves carry away the sand mud house. This game keeps on going. The beach is not only a tourist place, but fishermen also make their living here.


अस्माकं देशे बहवः समुद्रतटाः सन्ति । एतेषु मुम्बई-गोवा-कोच्चि कन्याकुमारी-विशाखापत्तनम्-पुरीतटा: अतीव प्रसिद्धाः सन्ति। गोवातट: विदेशिपर्यटकेभ्यः समधिकं रोचते। विशाखापत्तनम्-तट: वैदेशिकव्यापाराय प्रसिद्धः। कोच्चितट: नारिकेलफलेभ्यः ज्ञायते । मुम्बईनगरस्य जुहूतटे सर्वे जनाः स्वैरं विहरन्ति। चेन्नईनगरस्य मेरीनातट: देशस्य सागरतटेषु दीर्घतमः।

शब्दार्थ अस्माकं – हमारे। देशे – देश में। बहवः – बहुत / अनेक। समुद्रतटाः – समुद्र के किनारे। सन्ति – है। एतेषु – इनमें। ‌मुम्बई-गोवा-कोच्चि कन्याकुमारी-विशाखापत्तनम्-पुरीतटा: – मुंबई,गोवा,कोच्चि,कन्याकुमारी,विशाखापत्तनम,पूरी तट आदि। अतीव – अधिक। प्रसिद्धाः – प्रसिद्ध। सन्ति – है। गोवातट: – गोवा का समुद्र तट। विदेशिपर्यटकेभ्यः – विदेशी पर्यटकों को। समधिकं – सबसे अधिक। रोचते – पसंद है। विशाखापत्तनम्-तट: – विशाखापट्टनम तट। वैदेशिकव्यापाराय – विदेशी व्यापार के लिए। प्रसिद्धः – प्रसिद्ध है। कोच्चितट: – कोच्चि तट। नारिकेलफलेभ्यः – नारियल के फलों के लिए। ज्ञायते – जाना चाहता है। मुम्बईनगरस्य – मुंबई नगर के। जुहूतटे – जुहू तट पर। सर्वे – सभी। जनाः – लोग। स्वैरं – अपनी इच्छा से। विहरन्ति – घूमते हैं। चेन्नईनगरस्य – चेन्नई नगर का। मेरीनातट: – मेरीना तट। देशस्य – देश के। सागरतटेषु – समुद्र तटों में। दीर्घतमः – सबसे बड़ा है।

Translation in Hindi हमारे देश में अनेक समुद्र के किनारे हैं। इनमें से मुंबई गोवा कोची कन्याकुमारी विशाखापट्टनम पूरी तट आदि अधिक प्रसिद्ध है। गोवा का समुद्र तट विदेशी पर्यटकों को सबसे अधिक पसंद है। विशाखापत्तनम का विदेशी व्यापार के लिए प्रसिद्ध है। कोच्चि तट नारियल के फलों के लिए जाना जाता है। मुंबई नगर के जुहू तट पर सभी लोग अपनी इच्छा से ( बिना किसी रोक-टोक के ) घूमते हैं। चेन्नई नगर का मेरीना तट देश के समुद्र तटों में सबसे बड़ा है।

Translation in English – There are many sea shores in our country. Of these, Mumbai Goa Kochi Kanyakumari Visakhapatnam Puri Beach etc. is more famous. The beaches of Goa are most liked by foreign tourists. Visakhapatnam is famous for foreign trade. Kochi beach is known for coconut fruits. Everyone roams freely (without any restrictions) on the Juhu beach of Mumbai city. The Marina beach of Chennai city is the largest beach in the country.


भारतस्य तिसृषु दिशासु समुद्रतटा: सन्ति। अस्माद् एव कारणात् भारतदेश: प्रायद्वीपः इति कथ्यते। पूर्वदिशायां बङ्गोपसागर: दक्षिणदिशायां हिन्दमहासागरः पश्चिमदिशायां च अरबसागरः अस्ति। एतेषां त्रयाणाम् अपि सागराणां सङ्गमः कन्याकुमारीतटे भवति । अत्र पूर्णिमायां चन्द्रोदयः सूर्यास्तं च युगपदेव द्रष्टुं शक्यते।

शब्दार्थ – भारतस्य – भारत की। तिसृषु – तीनो। दिशासु – दिशाओं में। समुद्रतटा: – समुद्र के किनारे। सन्ति – है। अस्माद् – इसी। एव – ही। कारणात् – कारण से। भारतदेश: – भारत देश। प्रायद्वीपः – प्रायद्वीप। इति – भी। कथ्यते – कहते हैं। पूर्वदिशायां – पूर्व दिशा में। बङ्गोपसागर: – बंगाल की खाड़ी। दक्षिणदिशायां – दक्षिण दिशा में। हिन्दमहासागरः – हिंद महासागर। पश्चिमदिशायां – पश्चिम दिशा में। च – और। अरबसागरः – अरब सागर। अस्ति – है। एतेषां – इन। त्रयाणाम् – तीनों। अपि – भी। सागराणां – सागरों का। सङ्गमः – मिलन। कन्याकुमारीतटे – कन्याकुमारी तट पर। भवति – होता है। अत्र – यहां। पूर्णिमायां – पूर्णिमा के दिन। चन्द्रोदयः – चंद्रमा का उदय होना। सूर्यास्तं – सूर्य का अस्त होना। च – और। युगपदेव – दोनों एक साथ। द्रष्टुं – देख। शक्यते – सकते हैं।

Translation in Hindi भारत की तीनों दिशाओं में समुद्र के किनारे हैं। इसी कारण से ही भारत देश को प्रायद्वीप भी कहते हैं। पूर्व दिशा में बंगाल की खाड़ी, दक्षिण दिशा में हिंद महासागर और पश्चिम दिशा में अरब सागर हैं। इन तीनों सागरों का भी मिलन कन्याकुमारी तट पर होता है। यहां पर पूर्णिमा के दिन चंद्रमा का उदय और सूर्य का अस्त दोनों एक साथ देखे जा सकते हैं।

Translation in English – There are sea shores in all three directions of India. For this reason, the country of India is also called peninsula. In the east is the Bay of Bengal, in the south is the Indian Ocean and in the west is the Arabian Sea. The meeting of these three oceans also takes place on the Kanyakumari coast. Here on the full moon day, both the rising of the moon and the setting of the sun can be seen simultaneously.


Also Read:Class 6 Sanskrit रुचिरा NCERT Solution
Also Read : – Class 6 Important Questions for Exams

Leave a Comment

error: